برای ساخت هر نوع سازه‌ای از آهن و فولاد، باید قطعات مختلف سازه مانند میلگرد و تیرآهن از طریق اتصال جوشی به یکدیگر متصل شوند. برای متصل کردن این قطعات، روش‌های مختلف جوشکاری به کار گرفته می‌شوند و در اثر گرمای حاصل از نیروی الکتریکی، نقطه اتصال میان قطعات ذوب شده و به هم متصل می‌شوند. فرایند جوشکاری، به چندین روش انجام می‌گیرد مانند دکمه‌ای، نبشی، نقطه‌ای، زائده‌ای، پشت‌بند، نواری و… یک نوع دیگر از جوشکاری نیز تحت عنوان جوش شیاری شناخته می‌شود که برای اتصال دادن لبه قطعات، کاربرد دارد. برای آشنایی بیشتر با جوش شیاری، اصول و کاربردهای آن لطفا در ادامه این مطلب همراه باشید.
جوش شیاری چیست؟
جوش شیاری، نوعی از جوش محسوب می‌شود که درز یا شیار را میان دو قطعه ایجاد می‌نماید. برای اجرای فرایند جوشکاری شیاری، دو قطعه فلزی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و سپس شیار میان آنها جوشکاری می‌شود. لبه قطعات قبل از اینکه جوشکاری شوند، آماده‌سازی آنها انجام می‌گیرد تا نتیجه حاصل از جوشکاری، کیفیت لازم را داشته باشد.
جوشکاری شیاری به‌منظور اتصال قطعات فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و یکی از روش‌های پرکاربرد جوش ذوبی محسوب می‌شود. این روش جوش با توجه به استحکام بالایی که دارد، در موارد زیادی کاربرد دارد از جمله ساخت لوله‌های آب، ساخت بدنه و قطعات خودرو، ساخت لوله‌های نفت و گاز، ساخت مخازن آب و مخازن سوخت و…
انواع جوش شیاری
جوش شیاری از نظر روش اجرا، نوع شیار و میزان نفوذ جوش، شامل چند نوع است. در ادامه، انواع جوش‌ها را بررسی کرده‌ایم:
دسته‌بندی جوش شیاری برحسب نوع شیار
برای جوشکاری دقیق و درست لبه‌های قطعات فلزی و نفوذ جوش در شیار میان آنها، باید قطعات از قبل آماده شده و شکل هندسی خاص را داشته باشند. جوش شیاری بر حسب شکل و نوع شیار، شامل انواع زیر است:
- جوش نیم جناغی
- جوش جناغی یا V شکل
- جوش گونیایی یا لبه مربعی
- جوش لاله‌ای یا U شکل
- جوش نیم لاله‌ای یا J شکل
- جوش لبه اریب
- جوش نیم جناغی لبه‌گرد
- جوش جناغی لبه گرد
انواع جوشکاری شیاری بر حسب میزان نفوذ جوش
نوع دیگری از دسته‌بندی جوش شیاری بر حسب میزان نفوذ جوش است. جوش شیاری از نظر میزان نفوذ شامل 2 نوع جزئی یا ناقص و نفوذ کامل می‌باشد.
جوش با نفوذ ناقص یا جزئی
برای اجرای جوش شیاری نفوذ ناقص یا جزئی، مواد جوش به شکل عمیق در میان دو قطعه نفوذ نمی‌کند و در نتیجه، ریشه جوش از پشت قطعه دیده نمی‌شود. در فرایند جوشکاری نفوذ جزئی، از پشت‌بند استفاده می‌شود. برای این منظور، یک فلز یا سرامیک به‌عنوان پشت‌بند در محل ریشه جوش متصل می‌شود. سپس با اضافه کردن پشت‌بند، مواد مذاب فقط در شیار نفوذ می‌کند و به بیرون ریزش نخواهد داشت. پشت‌بند می‌تواند با جلوگیری از هدر رفت الکترود و فلز جوش، هزینه فرایند جوشکاری را به حداقل برساند.
جوش با نفوذ کامل
در فرایند جوشکاری شیاری با نفوذ کامل، جوش به طور کامل به عمق درز نفوذ می‌کند و سایز جوش با عمق حفره، برابر است. این نوع اتصال جوشی، بیشترین استفاده را دارد.
انواع جوش شیاری بر حسب لبه آماده‌سازی شده
جوش شیاری از نظر لبه آماده‌سازی شده شامل دو نوع یک‌طرفه و دو طرفه است. اگر فقط یک لبه از قطعه آماده‌سازی شود، جوش از نوع یک‌طرفه می‌باشد اما در جوش شیاری دو طرفه، هر دو لبه که قرار است به هم جوش داده شوند، آماده می‌شوند.
جوش بر اساس تعداد پاس
جوش شیاری را می‌توان از نظر تعداد پاس نیز دسته‌بندی کرد. پاس جوشکاری به معنای میزان حرکت الکترود و پوشش آن است. در روش تک پاس، اتصال با یک پاس جوشکاری ایجاد می‌گردد اما در صورتی که اتصال با چندین پاس جوشکاری باشد، جوش از نوع چند پاس می‌باشد.
بر اساس موقعیت جوش
جوشکاری شیاری بر اساس موقعیت جوش نیز چند نوع افقی، عمودی و سقفی دارد. یکی از این موقعیت‌ها باید بر اساس قرارگیری نوع سازه‌ها و جوشکاری، انتخاب شوند.
- برای جوش افقی، جوشکاری به شیوه افقی انجام می‌گیرد.
- برای جوش عمودی، جوشکاری در حالت عمودی انجام می‌پذیرد.
- برای جوش سقفی، جوشکاری به شکل سقفی انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: جوشکاری ورق نازک
کاربردهای جوش شیاری
جوشکاری شیاری، کاربردهای گسترده در صنایع دارد زیرا باعث ایجاد اتصالی پایدار و امن می‌شود. در این بخش، برخی از کاربردهای آن را شرح می‌دهیم:
- صنعت ساخت و ساز
از کاربردهای اصلی جوش شیاری در صنعت ساخت و ساز است از جمله اتصال تیرآهن و ستون‌ها، ساخت پل‌ها، سازه‌های فلزی، ساخت لوله‌های آب، گاز و…
- صنعت خودروسازی
در صنعت خودروسازی نیز به‌منظور ساخت بدنه خودرو یا ساخت قطعات خودرو، از روش جوشکاری شیاری استفاده می‌شود.
- صنعت کشتی سازی
در صنعت کشتی سازی از روش جوشکاری شیاری به‌منظور ساخت بدنه کشتی‌های بزرگ و کوچک فلزی، استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: مقایسه جوش لیزری و جوش آرگون
عوامل موثر بر انتخاب نوع جوش شیاری
همانطور که در بخش‌های قبلی مطلب بررسی کردیم، جوشکاری شیاری شامل چند نوع است و انتخاب یک روش از این این نوع جوش باید بر اساس یکسری پارامترها باشد از جمله آنکه:
ضخامت لبه‌ها و محل اتصال قطعات
برای انتخاب نوع جوش باید به ضخامت لبه‌ها و محل قطعات توجه داشت. برای قطعاتی که ضخامت کمتر از 10 میلی‌متر دارند، روش جوشکاری لبه مربعی مناسب است اما برای قطعات با ضخامت بیشتر از 10 میلی‌متر می‌توان از روش جوش جناغی استفاده کرد. همچنین قطعاتی که ضخامت کمتر از 18 میلی‌متر دارند، بهتر است به روش جوش نیم لاله‌ای و قطعات با ضخامت بیشتر از 18 میلی‌متر نیز با روش جوش لاله‌ای، متصل شوند.
نوع عملیات جوشکاری
نوع فرایند جوشکاری نیز در انتخاب شیوه درست جوش تاثیر گذار است. برای جوش نفوذ کامل در قطعات ضخیم، فرایند جوشکاری زیرپودری اجرا می‌شود اما برای قطعات با ضخامت کمتر، الکترود دستی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: معرفی انواع روش های جوشکاری
هزینه‌های جوشکاری و آماده‌سازی قطعات
عامل موثر دیگر بر انتخاب نوع جوش، هزینه‌های مختلف جوشکاری و آماده کردن قطعات و لبه‌ها برای جوش است. در روش جوش لبه مربعی، نیازی به برشکاری نیست و به همین دلیل، هزینه‌های جوشکاری به این روش کمتر است اما در روش‌های دیگری مثل جناغی یا لبه‌ای به دلیل آنکه دو لبه باید برشکاری شوند، هزینه جانبی بیشتر است و زمان‌بر هم می‌باشد.
علاوه بر موارد فوق، عوامل دیگری هم بر انتخاب نوع جوش شیاری موثر هستند که به آنها اشاره می‌کنیم:
- پیچیدگی و زاویه شیارها
- سهولت عملیات جوشکاری
- وضعیت و نوع جوشکاری افقی، عمودی یا سقفی
- تجهیزات و امکانات لبه‌سازی قطعات
- جنس قطعات فلزی
مراحل و نحوه انجام جوش شیاری
برای اجرای فرایند جوشکاری شیاری مثل سایر روش‌های جوشکاری، باید مراحل آن به شکل اصولی انجام شوند. این مراحل به شرح زیر هستند:
- ابتدا باید لبه قطعات آماده شود تا بتوان عملیات جوشکاری را با سرعت و کیفیت بهتری انجام داد.
- بعد از آماده‌سازی لبه قطعات، باید تمیزکاری‌های لازم انجام شود و سطح کار کاملا یکدست، یکنواخت و عاری از هر گونه آلودگی و چربی باشد.
- سپس می‌توان فرایند جوشکاری را انجام داد.
- در نهایت هم باید کیفیت جوش مورد بررسی قرار بگیرد و عیوب احتمالی برطرف شوند.
مزایای جوش شیاری
- جوش شیاری باعث ایجاد اتصال بسیار قوی و مقاوم می‌شود و قطعه در برابر انواع تنش‌ها مستحکم خواهد بود.
- این شیوه جوشکاری آب بندی قطعات می‌شود زیرا شیارها را به طور کامل پر می‌کند. این مزیت جوش شیاری آن را مناسب استفاده در صنایع گاز و پتروشیمی کرده است تا از نفوذ رطوبت، گاز و مواد شیمیایی جلوگیری کند.
- جوشکاری شیاری در صنایع بسیاری کاربرد دارد.
سخن پایانی
هر یک از روش‌های مختلف جوشکاری مناسب استفاده در کاربری‌های ویژه خود هستد و جوش شیاری هم با توجه به مزایایی که دارد، در صنایع مختلف از جمله ساخت و سازها استفاده می‌شود. شما می‌توانید برای خرید دستگاه جوش لیزری، با کارشناسان شرکت نوین تاک تماس بگیرید. این شرکت، تامین کننده مدل‌های متنوعی از دستگاه جوش لیزر است و می‌تواند شما را برای خرید یک مدل دستگاه مناسب نیز راهنمایی کند.
بدون دیدگاه